DRG MOTOR Hızlı Erişim Numaralarımız:
+90 (542) 666 11 11
+90 (532) 345 49 86
Mail : info@drgmakina.com
Verimli DRG elektrik motorlarına geçiş süreci
Elektrik motorları her gelişen ülkede olduğu gibi Türkiye’de de tüketilen elektrikte büyük paya sahiptir. Ayrıca mevcut
verilere göre Türkiye elektriğinin %35’lik kısmı sanayide yoğun olarak tercih edilen asenkron motorlar tarafından
tüketilmektedir. Bu nedenle bu motorların daha verimli hale getirilmesi ile elektrik tüketiminde de gözle görünür azalma
sağlanabilmektedir. Ayrıca büyük oranda asenkron motorların kullanıldığı endüstriyel uygulamalarda daha verimli motorların
tercih edilmesi durumunda, firma enerji giderlerinde de tasarruf sağlanabilmektedir.
Günümüzde elektrik motorları pazarında çalışma koşullarına cevap verebilecek birçok ürün mevcuttur ve bu ürünler uluslararası
standartlar ile karakterize edilmektedir. Elektrik motoru üreticileri tarafından kabul gören bu standartlar ile piyasaya sunulan
elektrik motorlarının çerçeve boyutları ve çalışma şartları gibi birçok konuda düzenleme yapılmaktadır. Yoğun olarak kabul
gören IEC 60034-30-1 elektrik motoru standartlarına göre 0.12 – 1000 kW mil gücü aralığındaki elektrik motorları
verimliliklerine göre; IE1 - Standart Verimlilik, IE2 - Yüksek Verimlilik, IE3 - Premium Verimlilik ve IE4 - Süper Premium
Verimlilik şeklinde sınıflandırılmaktadır.
Asenkron motorlar teknolojik sınırlamalar ve malzeme limitleri neticesinde IE3 ve altı verimlikte piyasa sunulabilmektedir. Buna
karşın asenkron motor rotorunun yüksek performanslı sabit mıknatıslar kullanılarak modellenmesi ile yüksek verim, güç faktörü
ve güç yoğunluğu sunabilen elektrik motorları üretilebilmektedir. Rotorunda sincap kafesi ve sabit mıknatısların bir arada
kullanılması neticesinde hibrit bir yapıya sahip olan bu motorlar literatürde “Şebeke Kalkışlı Sabit Mıknatıslı Senkron Motor”
olarak yer almaktadır. Asenkron motorlar gibi sağlam ve az bakım gerektiren bu motorlar, rotorunda yer alan sabit mıknatıslar
sayesinde IE3 üstü standartlarda verimlilik sunabilmektedir. Diğer bir yandan bu motorların üretim süreci sabit mıknatıs nedeni
ile asenkron motorlara göre ile daha karmaşık ve maliyetli olmaktadır.
Yapılan bu çalışma ile üretim maliyeti yüksek olan şebeke kalkışlı sabit mıknatıslı senkron motorların Türkiye pazarına giriş
ücretleri ve yüksek verimli çalışma koşullarında motorun ne kadar zamanda alım maliyetini amorti edeceği tartışılmıştır. Ayrıca
Türkiye’deki verimli motorlara geçiş sürecine ışık tutulmuştur.
Gelişen her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de enerjiye olan
ihtiyaç giderek artış göstermektedir. Ülkemizin 1975-2017
yılları arasındaki yıllara göre enerji tüketiminin yer aldığı
Şekil 1’deki grafikte de görüldüğü gibi bu tüketim 2017 yılı
itibarı ile 25x103 GWh seviyelerine kadar ulaşmış durumdadır
[1]. Bununla beraber sınırlı kaynaklar ile bu enerji arzının
karşılanması olanaksız hale gelmektedir. Kendi enerjisini
üretebilen ve sahip olduğu enerji kaynaklarını doğru kullanan
ülkeler diğerlerinin bir adım önüne geçebilmektedir. Ayrıca bu
durum ülkenin ekonomik kalkınmasını ve toplumsal refahını
da olumlu etkilemektedir. 1970’li yıllarda ile kez tüm dünyada
etkili olan enerji krizi ile birçok ülkede konu ile ilgili
farkındalık oluşmuştur. Konu ile ilgili yapılan araştırma
faaliyetleri günümüze değin hız kazanarak artmıştır. Günümüz
ürün geliştirme süreçlerinde verimlilikte ön plana çıkan bir
tasarım unsuru haline gelmiştir. Nüfustaki artış ve teknolojinin
ilerlemesi gibi nedenlerden dolayı enerjiye olan ihtiyaç
giderek artarken daha az enerji tüketen verimli ürünlerin
kullanımı da giderek daha fazla önem kazanmıştır.
Şekil 1. Türkiye’de yıllara göre enerji tüketimi
Endüstriyel uygulamalarda sağlamlık, güvenirlik ve alım
maliyetlerinin düşük olması nedeni ile büyük oranda Asenkron
Motorlar (ASM) tercih edilmektedir. ASM’ler söz konusu
avantajlarının yanında düşük verim ve güç faktörü sunmaları
dezavantajlarını da beraberinde getirmektedir. Şekil 2 ile
sunulan Türkiye’de tüketilen elektriğin uygulama alanlarına
göre
dağılımı
grafiğinde
görüldüğü gibi tüketilen
elektriğin %40’ı elektrik motorları kaynaklı iken bu
tüketimin %36’lık kısmını ASM’ler oluşturmaktadır [2]. Söz
konusu tüketim oranları göz önünde bulundurulduğunda
endüstriyel uygulamalarda kullanılan ASM’lerin daha verimli
hale getirilmesi ile ülkemiz enerji tüketiminde gözle görülür
azalma sağlanabilmektedir. Ayrıca bu yolla işletme enerji
giderlerinde de tasarruf sağlanmaktadır.
Günümüzde uluslararası elektrik motorları pazarı
endüstrinin tüm alanlarını yakından ilgilendiren oldukça
önemli bir sektördür. Elektrik motorları pazarında çeşitli
endüstriyel ihtiyaçlara cevap verebilecek birçok ürün
mevcuttur ve bu ürünler uluslararası düzeyde kabul gören
standart serisi ile karakterize edilmektedir [3], [4]. Hem üretici
hem de tüketicileri bağlayan standart serisi ile pazara çıkan
motorlara performans, gövde boyutları, işletme şartları gibi
konularda alt ve üst limitler belirlenmiştir. [5]. IEC
(Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) tarafından elektrik
motorlarının standardize edilmesine yönelik önerilen IEC
60034 serisi standartlar [6] başta AB ülkeleri olmak üzere
dünyanın büyük çoğunluğu tarafından benimsenmektedir. Söz
konusu standart serisi ile 2009 yılından itibaren pazara sunulan
elektrik motorları verimliliklerine göre IE kodu ile karakterize
edilerek düşük verimli motorları kademeli olarak piyasadan
çekilmiştir. 2014 yılında güncellenerek bugünkü halini alan
IEC 60034-30-1 (IE Kodu) standardına göre 0,12 – 1000 kW
çıkış gücü aralığındaki elektrik motorları verimliliklerine göre;
IE1 - Standart Verimlilik
IE2 - Yüksek Verimlilik
IE3 - Premium Verimlilik
IE4 - Süper Premium Verimlilik